Voor een tijdje leek het alsof we het coronavirus weer onder controle hadden, maar de corona-aantallen stijgen weer met duizenden gevallen per dag. Hoe komt het dat we dit punt toch weer hebben bereikt? De oorzaken van de afname in het naleven van de sociale maatregelen lijken in eerste instantie niet door een afname in motivatie te komen. Wel lijken mensen het steeds moeilijker te vinden om zich aan de gedragsregels te houden. Het is overal te druk geweest, waardoor de regels nu weer aangescherpt zijn.

De motivatie om zonder volledige lockdown het coronavirus tegen te gaan was en is er zeker. Ook aan het stereotype eigenwijze Nederlanders ligt het niet. “Als Nederlanders echt zo eigenwijs waren, dan hadden we ons in de eerste golf ook niet aan de regels gehouden”, vertelde Lars Tummers, hoogleraar bestuurs- en organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht (2020). In de eerste golf hielden verreweg de meeste Nederlanders zich juist goed aan alle maatregelen.

Uit het onderzoek van GGD GHOR en het RIVM (2020) blijkt dat ook in de tweede golf we de hygiënemaatregelen blijven naleven. Het vasthouden aan de regels die met het sociale leven te maken hebben, gaat echter minder goed. Het behouden van de 1,5 meter afstand verloopt minder goed en ook vermijden minder mensen drukke plekken. Dit blijkt uit de plekken waar vaker nieuwe infecties plaatsvonden zoals het werk, thuis met vrienden of familie en in de horeca.

Het knuffelhormoon

Een oorzaak van het niet naleven van de sociale maatregelen heeft voor een groot deel te maken met het stofje oxytocine, ook wel het knuffelhormoon genoemd. De naam zegt het eigenlijk al; het stofje komt veelal vrij door lichamelijk contact. Iedere aanraking door iemand van wie je dat prettig vindt, zorgt voor een beetje extra knuffelhormoon.

Volgens Ellen de Bruijn, hoogleraar neurocognitieve klinische psychologie aan de Universiteit Leiden treden er heel veel positieve effecten op als je oxytocine vrijmaakt. Het remt bijvoorbeeld de afgifte van het stresshormoon cortisol. Het maakt je onder andere socialer, minder angstig en je vertrouwen in anderen kan groeien. Een heel effectieve manier om het vrij te maken is onder andere via knuffels. En dat is nou juist wat we niet meer mogen doen. Dat we elkaar bijna alleen nog maar online spreken, zorgt ervoor dat op het moment wanneer je een vriend(in) in het echt ziet, je alleen maar meer verlangen hebt om die persoon te knuffelen (Voermans, 2020).

Meer en meer online contact

De verscherpte maatregelen maakt het niet alleen somber voor ons omdat er geen oxytocine kan worden aangemaakt, we worden ook steeds meer blootgesteld aan de negativiteit van sociale media. Uit onderzoek van Mediabrands Marketing Sciences blijkt dat Nederlanders gemiddeld vijf procent meer actief zijn op Instagram, waarbij dit procent onder de jongeren zelfs oploopt tot vijftien procent. Ook de activiteit op Facebook is gemiddeld gestegen met tien procent (Bongers, 2020). Echter horen we steeds meer om ons heen hoe slecht de invloed van sociale media op ons is. Zo bracht Netflix onlangs de documentaire ‘The Social Dillema’ uit en sprak Arjen Lubach in zijn programma ‘Zondag met Lubach’ ook zijn zorgen uit. ​Het zelfbeeld op sociale media is niet in proportie met de werkelijkheid en zorgt hiervoor dat mensen een minderwaardigheidscomplex krijgen. Daarnaast worden we op sociale media platgegooid met advertenties die ons triggeren aankopen te doen die we niet nodig hebben (The Social Dilemma, 2020).

Grenzen opzoeken door onduidelijkheid

Daarnaast zijn er nog vele andere oorzaken die te maken kunnen hebben met het niet na kunnen leven van de gedragsregels. Uit de podcast met Gert-Jaap Hoekman (NU.nl, 2020) blijkt dat als je iemand anders een regel ziet verbreken, jij eerder geneigd bent dit bijvoorbeeld ook te doen, zeker als het een bekende van je is. Anderen geven ook aan dat er nog te veel onduidelijkheid is over de regels en bij onduidelijkheid denken we zelf goed in te kunnen schatten welke regels wij wel of niet moeten naleven. Daarnaast geven mensen aan corona-moe te zijn en het beu zijn de regels na te moeten leven.

Van intelligente lockdown naar depressie

De strengere gedragsregels zorgen helaas voor veel stress en steeds meer depressies. Veel belanghebbende partijen zien de stijging in depressies. Zo stellen huisartsen, de Rijksoverheid, Depressie Vereniging Nederland en velen anderen platformen en hulplijnen op om men in deze sombere tijd te hulp te staan.

Zowel iedereen heeft last van de negatieve gevolgen van corona. De een heeft er wat minder last van als de ander, maar wanneer je je slecht voelt, ga je verlangen naar hetgeen dat je beter kan maken. En dat is nou net waar ons lichaam de overhand neemt.

Meer lezen? Lees bijvoorbeeld eens deze blog over het afnemen van coronatesten.

Bronnen

Bongers (2020, 8 mei). Social media in tijden van social distancing. Geraadpleegd van  https://www.emerce.nl/achtergrond/social-media-in-tijden-van-social-distancing

NU.nl (2020, 15 mei). Mensen zoeken grenzen op door onduidelijke coronaregels. Geraadpleegd van https://www.nu.nl/dit-wordt-het-nieuws/6051603/mensen-zoeken-grenzen-op-door-onduidelijke-coronaregels.html 

Rhodes, L. & Orlowski, J. (2020). The Social Dilemma (documentaire).

RIVM (2020, 16 oktober). Waarom wel of niet naleven van de gedragsregels? Geraadpleegd van https://www.rivm.nl/gedragsonderzoek/maatregelen-welbevinden/verklaringen-gedrag

RIVM (2020, 16 oktober). Samenvatting onderzoeksresultaten. Geraadpleegd van https://www.rivm.nl/gedragsonderzoek/maatregelen-welbevinden/samenvatting-onderzoeksresultaten-24-juli

Voermans, T. (2020, 4 juni). Bellen is veel beter voor je dan appen: knuffelhormoon komt vrij. Geraadpleegd van https://www.ad.nl/nlthuis/bellen-is-veel-beter-voor-je-dan-appen-knuffelhormoon-komt-vrij~a4fc20b0a/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Geef een reactie