Liefde zit niet in je hart, maar in je hersenen

Liefde is iets wat vaak wordt geassocieerd met je hart. Kijk maar naar wat er gebeurt als je iemand ziet waar je in geïnteresseerd bent: je hart gaat gelijk sneller kloppen. Maar eigenlijk gebeurt dit proces niet rechtstreeks vanuit je hart. Het is je hypothalamus in de hersenen die hiervoor zorgt. De hypothalamus staat in verbinding met je hart en geeft neurohormonen af die het hart stimuleren sneller te werken. Mark Mieras (2012), wetenschapsjournalist en natuurkundige, is gespecialiseerd in de verslaglegging van hersenonderzoek en liet ons veel leren van de functie van de hersenen in de liefde.

Je hersenen scannen alle nieuwe personen die jij tegen komt. Wanneer je vrijgezel bent is je brein altijd op zoek naar een persoon om een relatie mee aan te gaan. Want uit het oerinstinct is de mens gefocust op voortplanting, en dat kun je niet in je eentje. Je brein scant ieder persoon op lichaamsvormen, houdingen en het uiterlijk waar jij je tot aangetrokken voelt. Maar ook zelfs met je neus proberen je hersenen de kans te pakken om geuren op te pikken van je potentiële partner. Het is bij wijze van een genetische scan, om te checken of iemands genen bij jouw genen passen om samen gezond kinderen te krijgen.

Wat die kenmerken voor de genetische scan zijn, is voor iedereen anders en is niet te generaliseren. Mannen die breedgebouwd zijn en een lage stem hebben, zijn kenmerkend aan veel testosteron, wat voor de vrouw een grotere kans op vruchtbaarheid betekent. Dit is puur gefocust op voortplanting, maar dat hoeft niet belangrijk te zijn in jouw genetische scan. De uitstraling van ogen kan voor jou veel belangrijker zijn en dit kun je ook vinden in hetzelfde geslacht. De natuur geeft niet dezelfde voorkeuren voor biodiversiteit. En dat is maar goed ook, want anders zou niet op elk potje een deksel passen.

Wanneer je eenmaal verliefd bent, kun je nachten wakker liggen, vlinders in je buik voelen, niet meer kunnen eten en je niet meer kunnen concentreren. Jij met je ratio probeert altijd na te denken of iemand wel de juiste voor je is door het maken van veel afwegingen. Wanneer je hersenen ervoor hebben gekozen dat jij verliefd bent, worden alle twijfels verbannen om volledig voor je partner te kunnen gaan. Wanneer je brein dat niet zou doen, zou je altijd in je hoofd blijven nadenken dat er misschien nog wel een betere optie als partner voorbijkomt. Het wegnemen van de twijfels in je brein, gebeurt door de nucleus caudatus. Dit deel van de hersenen zorgt ervoor dat een vlam als eindeloos waardevol voelt, is het centrum voor euforie en zorgt voor het gevoel dat iets bijzonders gebeurt zonder dat je dat zelf in de hand hebt.

Maar dat is niet het enige waartoe je brein in staat is. We kennen allemaal het gezegde dat liefde blind maakt, en dat is zeker waar. Om volledig van je partner te kunnen houden, zorgen je hersenen er ook voor dat de minder wenselijke kanten van iemand voor jou minder zichtbaar worden. Dit proces wordt aangestuurd door de amygdala, het deel van je hersenen dat je kritische vermogen aanstuurt en ervoor zorgt dat je niet met verkeerde mensen omgaat. Wanneer je verliefd bent, gaat je amygdala naar een lager niveau, word je minder kritisch en word je dus “blind in de liefde”. Dit zorgt ervoor dat je langer bij elkaar kan blijven en je meer aan je partner kan hechten, maar kan er ook voor zorgen dat je verliefd wordt op een persoon die toch niet helemaal niet bij je past.

Het stofje in onze hersenen dat ervoor zorgt dat we door en door verlangen naar onze partner is dopamine, ook wel het gelukshormoon genoemd. Dopamine wordt aangemaakt wanneer we dingen doen die volgens de hersenen beloond moeten worden, zoals sporten, seks hebben, fijne aanrakingen ervaren en bovenal verliefd zijn. Door dopamine voelen we ons ontzettend fijn en dit gevoel willen we alsmaar ervaren. Dit zorgt ervoor dat je meer gaat verlangen naar je partner. Helaas zit er ook een keerzijde aan dopamine. Het is namelijk ontzettend verslavend en je lichaam moet meer dopamine afgeven om hetzelfde gelukkige gevoel te kunnen ervaren. Na zo’n twee á drie jaar in een relatie is het dopaminelevel op zijn hoogst bereikt, en dat is waarschijnlijk ook de reden waarom uit wetenschappelijk onderzoek naar voren komt dat relaties het vaakst rond deze periode op de klippen lopen.

Maar gelukkig is dopamine niet het enige stofje wat de hersenen gelukkig maakt en je verliefdheid laat slagen. Door zowel binnen als buiten samen veel avontuur te beleven, maken je hersenen namelijk de stof oxytocine aan, wat zorgt voor vertrouwen. Maar, dit hormoon zorgt ook voor jaloezie. Het is een stof om aan elkaar vast te blijven zitten en om goed naar elkaar te kunnen kijken en elkaars lichaamstaal te kunnen lezen. Oxytocine wordt aangemaakt bij aanrakingen, seks, fijne situaties en het gevoel van verbinding.

Naast oxytocine, is er nog een andere stof die bijdraagt aan de partnerbinding, namelijk endorfine. Hiervan ontstaan verschillende typen die ons het harmonieuze gevoel bezorgen dat alles goed en fijn is in de buurt van je partner. Alleen bij haar of hem produceren onze hersenen deze stof en voelen we ons vredig en veilig. We raken verslaafd aan deze stof en willen steeds opnieuw dat lekkere gevoel hebben, dus zoeken we de persoon die ons dat gevoel geeft alsmaar op.

Als we in de eerste drie jaar niet alleen in vuur en vlam staan, maar ook goed kunnen opschieten met onze partner, leuke dingen doen en vooral niet in een dagelijkse sleur raken, zijn er genoeg oxytocine en endorfine aangemaakt om dopamine over te nemen. Hierdoor blijven we ons gelukkig voelen in de liefde en kan de harmonie jou en je partner bij elkaar houden. Endorfine kan veel langduriger worden aangemaakt dan dopamine en dat verklaart waarom liefde zo lang kan duren en verliefdheid maar relatief kort. Zo lang je er maar op voorbereid bent dat de spannende kriebels langzaam veranderen in diep houden van.

Valentijnsdag kan voor jou aanvoelen als een bijzondere dag of juist een ontzettend cliché, maar één ding is zeker; welke dag van het jaar het ook is, pak uit voor je geliefde en zorg ervoor dat jullie endorfine en oxytocine aan kop blijven door elkaar te blijven verrassen en leuke dingen te beleven. Zo zorgen we ervoor dat het warme vlammetje blijft branden. Dus, waar ga jij binnenkort je partner mee verrassen?

Bronnen

Mieras, M. (2012). Liefde (8e druk). Nieuw Amsterdam; Amsterdam