Wij zijn ons niet zo groene brein

Internationaal supermodel en VN-milieuambassadeur Gisele Bündchen stelt dat stoppen met vlees eten de meest efficiënte manier is om klimaatverandering te bestrijden. Wel vliegt ze als model wekelijks de wereld rond, alsof ze dan even vergeten is dat één vlucht gelijk staat aan dezelfde vervuiling als een jaar vlees eten. Je hebt veel mensen die bewust leven, geen vlees eten en nooit een komkommer in plastic kopen. Maar lukt het ons nu wel om echt duurzaam te zijn?

Onze hersenen zijn een lange tijd geleden ontstaan, in een tijd van schaarste. Deze oer-hersenen zijn de oudste structuren in ons brein en zijn vooral gericht op het nu. In de consumptiemaatschappij waarin wij leven kan dit deel van ons brein voor veel problemen zorgen, wat destructief kan zijn voor het milieu.

Mark van Vugt, evolutionair psycholoog, heeft veel onderzoek gedaan naar deze principes die nog steeds invloed hebben op ons doen en laten. Zo stelt hij dat mensen zich meer bekommeren om het lot van zichzelf en hun nageslacht dan om de gehele mensheid. Hierdoor zal een reclameslogan als “redt het milieu en u zult levens redden” niet werken omdat er geen persoonlijk of genetisch voordeel aan zit. Soms lijkt het zelfs alsof de mens expres tegen de natuur in werkt. Bijvoorbeeld, wanneer er een watertekort is en er vanuit de overheid verteld wordt om water te besparen. Vervolgens hangt iedereen met zijn mond aan de kraan, uit angst dat de voorraad op raakt. Ook is het zo dat we als mens abstracte begrippen vaker negeren, want CO2-uitstoot is niet zo tastbaar als het stukje vlees op je bord.

Gelukkig hebben onze hersenen ons niet helemaal in de steek gelaten en is er nog een ander deel naast die oer-hersenen waar we gebruik van kunnen maken, namelijk onze prefrontale schors. Dit voorste stuk van onze hersenen is zo ontworpen dat het ons laat nadenken over de toekomst. Deze hersenschors is bij volwassenen helemaal uitontwikkeld, maar die van kinderen gelukkig nog niet. Door structuur aan te leren en consequenties van gedrag te laten zien zal de volgende generatie beter met dit soort abstracte begrippen als klimaatverandering om kunnen gaan. Maar of deze technieken het gaan winnen van ons oer-brein is nog de vraag. Vooral met het gemis van proteïne die onze hersenen hard nodig hebben door geen vlees te eten.